Stroom. De Zaan in beweging

Een fototentoonstelling met nieuw werk van Bert Verhoeff en David Galjaard

De Zaanstreek is het oudste industriegebied van Europa. Aan de oevers van de rivier de Zaan, de levensader van de streek, trekt de kenmerkende industrie zich de laatste jaren steeds meer terug. Leegstaande fabrieken worden gesloopt of krijgen nieuwe bestemmingen, met andere bewoners of gebruikers. Veel industriegebieden in Nederland maken zo’n grote ruimtelijke en sociale transitie door, maar nergens is die verandering zo goed zichtbaar als langs de Zaan. Uniek aan de Zaanstreek is dat lang niet alle bedrijvigheid verdwijnt, waardoor hier een bijzondere mix ontstaat van wonen en werken.

De tentoonstelling

Documentair fotografen Bert Verhoeff en David Galjaard zijn nieuwe inwoners van de Zaanstreek. Zij legden het kantelpunt vast waarop de streek zich nu bevindt.

‘Toen David en ik hier ongeveer tegelijk kwamen wonen, verbaasden we ons ontzettend over de manier waarop de mens en het mensenwerk samenkomen. Het contrast tussen de oprukkende woningbouw en de nog altijd aanwezige industrie vroeg erom vastgelegd te worden.’
Bert Verhoeff

In 125 nieuwe werken tonen beide fotografen een spannend tijdsbeeld van een streek in ontwikkeling. Sociale woningbouw naast torenhoge silo’s, badpakken rondom oude voedselfabrieken, recreatievaart tussen meterslange platbodems. Daarnaast portretteerden ze oude en nieuwe bewoners van de streek.

  Floris Alkemade en Tim Knol

‘De Zaanstreek is een van die gebieden waar productie en consumptie – domeinen die elkaar doorgaans zorgvuldig mijden – nu in elkaar op lijken te gaan. Het levert een boeiend schouwspel op.’
Floris Alkemade

De tentoonstelling wordt in een regionale en nationale context geplaatst door Floris Alkemade en Tim Knol. Beiden spreken een audiotour in. Alkemade, architect en voormalig rijksbouwmeester, plaatst de transitie aan de Zaan in een breder Nederlands perspectief en verzorgt het essay bij de tentoonstelling. Muzikant Tim Knol gaat met de geportretteerde bewoners in gesprek: hoe ervaren zij de transitie aan de Zaan? Hij beschrijft én bezingt de Zaan in een speciaal voor de tentoonstelling gemaakte soundtrack: Currents.

Publicatie

Bij de tentoonstelling verschijnt de gelijknamige publicatie Stroom. De Zaan in beweging. Het fotoboek volgt de wandeling langs de Zaan van Verhoeff en Galjaard, van noord naar zuid, van Westknollendam tot Zaandam. Een inleidend essay van Alkemade en observerende teksten van Verhoeff voorzien de foto’s van context. De lezer wordt deelgenoot van de ervaringen van de fotografen. Het boek is een uitgave van Uitgeverij Noord-Holland en het Zaans Museum.